Indien u vragen heeft over onderstaand artikel dan kunt u contact op met Edwin Mafficioli del Castelletto van onze Rotterdamse vestiging:

Accountantscontrole is verplicht in Nederland, maar niet voor iedereen

Alle rechtspersonen in Nederland (denk aan BV’s, NV’s, coöperaties en dergelijke) zijn gehouden aan de bepalingen in Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Hier staan bepalingen op welke wijze een jaarrekening dient te worden opgemaakt door het bestuur c.q. de directie. Een accountant voert een accountantscontrole uit om zekerheid te verschaffen over de getrouwheid van de jaarrekening. Zogenaamde kleine rechtspersonen zijn vrijgesteld van deze accountantscontrole. In dit artikel gaan we in wanneer er sprake is van een verplichte accountantscontrole (hierna: wettelijke controle), welke methoden er zijn om de wettelijke controle te voorkomen c.q. uit te stellen en welke ontwikkelingen er zijn.

Wanneer is er sprake van een wettelijke controle?
Er is sprake van een wettelijke controle als een rechtspersoon voldoet aan minimaal twee van de volgende drie kengetallen voor twee opeenvolgende jaren:
Omzet EUR 12 miljoen
Balanstotaal EUR 6 miljoen
Werknemers 50

De kengetallen moeten worden beoordeeld op geconsolideerd niveau op basis van de commerciële grondslagen, derhalve volgens Titel 9 BW 2 en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Hierbij is het belangrijk om op te merken dat er een aantal uitzonderingen zijn:

• als een rechtspersoon nieuw is opgericht en in het eerste jaar is er een overschrijding van de grenzen dan is er direct voor het eerste sprake van een wettelijke controle
• indien de jaarrekening wordt opgemaakt op basis van IFRS dan is er altijd sprake van een wettelijke controle
• indien de moedermaatschappij zich aansprakelijk heeft gesteld voor de verplichtingen middels een zogenaamde 403-verklaring (conform art. 2:403 BW)
• indien er geen geconsolideerde jaarrekening wordt opgemaakt op grond van art. 2:408 BW is de tussenhoudstermaatschappij vrijgesteld van wettelijke controle indien de enkelvoudige cijfers onder de grensbedragen zijn

Het bestuur c.q. de directie is verantwoordelijk voor het verstrekken van een accountantscontrole aan een accountant. De accountant dient verbonden te zijn aan een accountantsorganisatie die ingeschreven is in het register van de AFM. Het niet nakomen van de controleplicht is een economisch delict en strafbaar. De maximale boete bedraagt EUR 19.500, zes maanden hechtenis of een taakstraf voor de bestuurders van de rechtspersoon. Ook heeft het niet nakomen van de controleplicht gevolgen voor de bestuurdersaansprakelijkheid. Dit kan dus verstrekkende gevolgen hebben bij een faillissement.

Welke methoden zijn er om de wettelijke controle te voorkomen c.q. uit te stellen?

Balanstotaal
Het kan goed voorkomen dat er sprake is van waardering van activa op actuele waarde. Denk hierbij aan onroerend goed (vanwege het matchen aan een bankconvenant) of voorraden (waardering tegen de laatste marktprijzen). Indien deze activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs dan kan mogelijk het balanstotaal verlaagd worden en zodoende kan onder de grenzen uitgekomen worden.

Aantal werknemers
Hiermee worden werknemers bedoeld die op de payroll staan. Ingehuurde zzp’ers of uitzendkrachten vallen hier niet onder. Daarnaast is er de mogelijkheid om de werknemers op te nemen tegen het aantal FTE. Indien er bij een verzorgingshuis in totaal 80 werknemers zijn, maar gemiddeld werken deze op parttime basis van 60% dan is er slechts sprake van 48 FTE. Let overigens op met zogenaamde SV dagen. Indien een werknemer vier uur op één dag werkt dan geldt dit als één SV dag. Als de berekening wordt uitgevoerd op basis van het gewerkte uren dan kan er een verdere reductie van het aantal FTE worden bereikt om zodoende onder de grenzen uit te komen.

Balansverkorting
In plaats van machines, auto’s en andere zaken zelfstandig te kopen kan gedacht worden aan operationele lease. Hierdoor is er minder activa aanwezig op de balans. Wel dient de verkoopopbrengst worden gebruikt voor het aflossen van schulden van de onderneming of door een dividenduitkering uit te keren. Zo niet, dan blijft er sprake van een balanstotaal van dezelfde omvang. Overigens is dividenduitkering an sich al een goede optie om de balans te verkorten.

Er kan sprake zijn van seizoensinvloeden. Denk aan een oogstseizoen bij een agrarische onderneming of een strandseizoen bij horecagelegenheid in Scheveningen. Als de balansdatum ligt op het moment dat de voorraden laag zijn, alsmede de debiteuren leidt dit tevens tot balansverkorting. Een aanpassing van het boekjaar kan dus leiden tot het voorkomen van wettelijke controle.